Hop is een winterharde, overblijvende slingerplant. Hij slingert altijd met de klok mee. Elk jaar wordt een nieuwe stengel gevormd die wel 6-8 meter lang kan worden. In het najaar verdort deze. De bladeren zijn gelobd, hartvormig en hebben een lange steel. De mannelijke en vrouwelijke planten hebben verschillende bloeiwijzen. Mannelijke hop heeft clusters meeldraden als bloemen. De vrouwelijke bloemen, kegelvormige katjes, worden hopbellen genoemd. Deze bloemen worden gebruikt in de natuurgeneeskunde en in bier.

De ene botanicus deelt dit oude cultuurgewas in bij de brandnetelfamilie, de Urticaceae, waartoe bijvoorbeeld ook moerbeifamilie (Moraceae) en de vijgenboom gerekend worden. Anderen zijn ervan overtuigd, dat hop, evenals hennep tot de Cannabaceae gerekend moeten worden.

Vindplaats

Hop komt oorspronkelijk uit Europa en Noord-Amerika en wordt op grote schaal geteeld. Duitsland is de grootste hopproducent ter wereld, maar hop wordt ook in andere Europese landen verbouwd, zoals Engeland, België, Oostenrijk, Portugal en het oosten van Frankrijk en het wordt ook op grote schaal gecultiveerd in de USA.

Naamgeving

Hoppe, bierbloem, hopbloemen, hopkegels, hopbellen, Oppe, Ranke, Wiensels, Boerendruiven.

Humulus is afgeleid van Humus wat grond of aarde betekent. Lupulus zou verwijzen naar Lupus, dit betekent wolf. omdat de hop wurgend omhoog klimt, zoals een wolf zijn prooi wurgt.

Hop kan afgeleid zijn van het Angelsaksische woord hoppan dat klimmen betekent, of van het oud-Duitse Hopfo, dat verheffen betekent. Beide woorden verwijzen naar de klimmende groeiwijze van de plant.

Lupuline

Onbevruchte vrouwelijke hopbellen bevatten in rijpe toestand lupuline, een geel poeder, samengesteld uit honderden stoffen, die de plant helpen beschermen tegen schadelijke micro-organismen en schimmels. De lupuline bestaat uit bitterstoffen (zachte en harde harsen), hopoliën (essentiële oliën) en looistoffen (tannines). De lupuline wordt o.a. aan bier toegevoegd.

Bier

Overal ter wereld behalve in Engeland wordt bier gebrouwen met behulp van vrouwelijke hop; volgens een wet uit 1971 is in België de kweek van mannelijk hopplanten binnen een straal van 5 kilometer rond een plantage met vrouwelijke hop zelfs verboden. Dit om bevruchting te voorkomen: de daaruit resulterende zaadjes in de vrouwelijk hopbelletjes bevatten vetten en oliën die een nadelige werking hebben op de schuimvormende kwaliteit in het bier.
Lupuline geeft aan bier de typische bittere smaak en bevordert de houdbaarheid en de schuimvorming. Het helpt het bier te klarendoor eiwitten te laten neerslaan.
Voor een hectoliter bier heeft men amper 100 tot 200 gr lupuline nodig. Deze traditie, waarbij bier wordt geparfumeerd met hop, dateert uit de 15de eeuw.
John Gerard, de 16e-eeuwse arts en apotheker van koning James I, pleitte voor hop als een kalmerend middel, toen hij in zijn kruidenboek schreef dat bier eerder een medicijn dan een gewoon drankje was.

In Engeland bestond er veel vooroordeel tegen het gebruik van Hop in het bier. Het werd zelfs door het parlement verboden, omdat het een "kwaadaardig onkruid" zou zijn dat "de smaak van het bier zou bederven en het volk in gevaar zou brengen".
Vanaf de 16e eeuw wordt hop ook in Engeland gebruikt in het bier.

Fyto-oestrogenen

Naast een hoog gehalte aan bitterstoffen bevat hop stoffen met fyto-oestrogene eigenschappen. Deze fyto-oestrogenen zorgden voor de zwelling van borstklieren en een getemperde geslachtsdrift van mannelijke plukkers en de onregelmatige menstruatie en verhoogde geslachtsdrift van de vrouwelijke hopplukkers.
Een onderzoeksgroep van de Universiteit Gent isoleerde en identificeerde in 1999 uit het hopresidu de fyto-oestrogene stoffen zoals hoppeïne en andere prenylflavonoïden. Hopeïne is totnogtoe het krachtigste, gekende fyto-oestrogeen, dat zijn plaats gekregen heeft in de vervanging van HRT (Hormon ereplacement therapy) of HST (Hormonale subsitutietherapie).

Kruidkundig gebruik

  • Hop is vooral bekend als remedie bij slapeloosheid, nervositeit, zenuwpijn en overgangsproblemen.
  • In Engeland wordt een kompres gedrenkt in een kwart liter hopthee met 2 eetlepels azijn aangebracht op het voorhoofd tegen spanningshoofdpijn.
  • In Duitsland ruiken ze bij spanningshoofdpijn aan verse fijngewreven hopbellen.
  • In China wordt hop gebruikt bij longtuberculose en blaasontsteking.
  • Het wordt genoemd in de British Herbal Pharmacopeia en vooral aanbevolen bij rusteloosheid en nerveuze hoofdpijn en/of indigestie.
  • Culpeper raadde hop in de 17e eeuw aan voor geelzucht, lever- en maagaandoeningen, bij hoofdpijn en huidinfecties en om het bloed te zuiveren.
  • Alfred Vogel (1902-1996) raadde hopthee aan bij seksuele overprikkeling en in combinatie met citroenmelisse, als slaapbevorderend middel.
  • De thee en tinctuur worden veel gebruikt als middel tegen slapeloosheid.
  • Sinds is aangetoond dat xanthohumol (stofje in de hop) kankerpreventieve eigenschappen heeft, is men aan het kijken om met xanthohumol verrijkt bier op de markt te brengen.

Hop in een zakje

Een hopomslag wordt gebruikt bij zenuwpijnen. Wikkel hopbellen in een doekje. verwarm dat op de verwarming en leg op de aangedane plek.
Een hopkussen is een veelgebruikt middel bij slapeloosheid. Vul een hoesje met hop en gebruik dat als hoofdkussen. Door de lichaamswarmte komen de slaapverwekkende stoffen vrij.

Etherische hopolie

De etherische olie wordt gewonnen door stoomdestillatie van de droge hopbellen. Het is een lichtgele of roodachtige, amberachtige vloeistof met een rijke, zoete, kruidige geur. De olie wordt gebruikt bij dermatitis, ruwe huid, zweren, astma, indigestie, menstruatiekrampen, overgangsproblemen, hoofdpijn, slapeloosheid, zenuwpijn en stressgerelateerde aandoeningen.

Hildegaard von Bingen

Hildegard von Bingen beschouwde hop niet als een geneeskrachtig middel: Het is niet erg gezond voor mannen omdat deze er melancholiek en neerslachtig van worden, en door de warmte die eraan toegeschreven wordt, is het slecht voor de testikels (100 Years of Brewing, 1974).

Ze merkte echter wel op dat bier, gemaakt met hop, langer bewaard kon worden dan niet gehopt bier.

Let op! Gebruik geen hop bij depressieve klachten, zwangerschap en aandoeningen die hormoonafhankelijk zijn. Soms treedt er bij contact met de huid een contactallergie op.


Planten van de maand

Meer planten

Reeds eerder verschenen in deze serie:

Naam Latijnse naam
Akkervergeet-mij-nietje Myosotis arvensis
Berk Betula
Bernagie Borago officinalis
Bosaardbei Fragaria vesca
Brandnetel Urtica dioica
Citroenmelisse Melissa officinalis
Daslook Allium ursinum
Duizendblad Achillea millefolium
Echte Kamille Matricaria recutita
Goudsbloem Calendula officinalis
Grote Engelwortel Angelica archangelica
Grote Klaproos Papaver Rhoeas
Hemelsleutel Sedum telephium
Hop Humulus lupulus
Hulst Ilex aquifolium
Jacobsladder Polemonium caeruleum
Klein hoefblad Tussilago farfara
Klimop Hedera Helix
Lavendel Lavandula angustifolia
Lievevrouwebedstro Galium odoratum
Madelief Bellis perennis
Madonnalelie Lilium candidum
Maretak Viscum Album L.
Meidoorn Crataegus oxyacantha
Paardenbloem Taraxacum officinale
Rozemarijn Rosmarinus officinalis
Salie Salvia officinalis
Sleutelbloem Primula veris
Sneeuwklokje Galanthus nivalis
Spar Picea
St. Janskruid Hypericum perforatum
Thuja Thuja occidentalis
Toorts Verbascum thapsus
Vlier Sambucus nigra
Walnoot Juglans regia
Eigentijdse Winkel

Oikos

Onder deze naam produceren en verkopen we een hele lijn bad- en massageoliën, douchecrèmes, etherische oliën, eerste hulp producten en tincturen. Vanwege hun bijzondere kwaliteit zijn deze producten inmiddels een begrip.

De producten worden verkocht in onze eigen biologische winkel op het terrein en in onze webshop.

Bezoek onze webshop