Lievevrouwebedstro - Galium odoratum

Lievevrouwebedstro is een plat tegen de grond groeiende bodembedekker. In het voorjaar ver-schijnen de trossen met witte, geurende bloempjes, boven kransen met puntige blaadjes aan vierkante stengels. Dit plantje wordt ongeveer 15-30 centimeter hoog. Het ruikt naar vers hooi als het verdort of gedroogd wordt.

Het is een plant uit de sterbladigenfamilie (Rubiaceae). Tot dezelfde familie horen boswalstro (Galium sylvaticum), driehoornig walstro (Galium tricornutum), geel walstro (Galium verum), glad walstro (Galium mollugo), kalkwalstro (Galium pumilum), liggend walstro (Galium saxatile), moe-raswalstro (Galium palustre), kleefkruid (Galium aparine), noords walstro (Galium boreale), ruw walstro (Galium uliginosum), zeegroen walstro (Galium glaucum).
Boswalstro, noords walstro, driehoornig walstro en zeegroen walstro komen niet meer voor in Nederland.

Synoniem: Asperula odorata

Nederlandse namen: Lievevrouwebedstro, onzelievevrouwebedstro, kruidenkussen, mottekruid, ruwkruid, nierkruid, leverkruid, sterleverkruid, meikruid, meyer-kruid, maagdenkussen, donka, toenka, walstro, kom-lok-mij-die-vent, woudmeester

Galium heeft te maken met het Griekse woord Gala dat melk betekent. Vroeger gebruikte men planten van de walstrofamilie voor de kaasbereiding om melk te doen stremmen. Het Duitse woord voor walstro is Labkraut en lab=leb betekent stremsel. Asperula is afgeleid van het Latijnse Asper wat staat voor ruw, een eigenschap die de blaadjes inderdaad bezitten. De geslachtsnaam walstro betekent wiegstro; "wal is Middelduits voor wieg.

Cumarine

Cumarine is een stofje in de plant dat zorgt voor de heerlijk naar vers hooi ruikende geur. Het wordt in de parfumindustrie gebruikt en om bepaalde soorten tabak te aromatiseren.
Sinds de jaren 1950 is dat niet meer toegestaan, omdat cuma-rine in grotere doses schadelijk bleek te zijn. Cumarine is een bloedverdunner en kan bij inname onder andere leverschade, nierschade en hoofdpijn veroorzaken. Daarnaast blijkt uit dierproeven en ander onderzoek dat cumarine gentoxisch en daarmee mogelijk kankerverwekkend is. Om deze reden wordt wel geadviseerd niet teveel kaneel (dat cumarine bevat) te gebruiken.

Weervoorspeller

Dit kruid was populair als weervoorspeller; wanneer er regen op komst was ging het veel sterker geuren, vooral in de linnenkast was dit heel goed te ruiken.

Geschreven

Een Engelse schrijver schreef over lievevrouwebedstro:

"Met lievevrouwebedstro is het al net zo als met het fortuin van welgestelde lieden: pas na hun dood geeft het t meeste plezier

Matras

Bevallen op een matras gevuld met lievevrouwebedstro zou de bevalling vergemakkelijken. Na de bevalling droeg de kraamvrouw stengeltjes lievevrouwebedstro in haar schoenen. Dit zou haar beschermen tegen ziekten en zwarte magie.

Rooknachten

Lievevrouwebedstro was een van de kruiden die werden gebruikt bij de "rooknachten. De beste tijd om kwade geesten en de duivel te verjagen was tijdens de 4 rooknachten. Deze waren de nacht vóór St. Thomas, de kerstnacht, de nacht van Nieuw Jaar en de nacht van Drie Koningen. De pastoor ging dan rond met een pan met de te roken kruiden en rookte de kwade krachten uit.

Culinair gebruik

Dit typisch Duitse recept kwam ik tegen op Smulweb.

Onzelievevrouwebedstro-trilpudding
Ingrediënten: 7 stengels onzelievevrouwebedstro(vers of gedroogd),1 liter appelsap,12 blaadjes gelatine

Bereidingswijze

Het onzelievevrouwebedstro plat drukken; in een gedeelte van het appelsap 2 uur laten trekken en daarna verwijderen. De gelatine volgens aanwijzing in water laten voorweken en vervolgens in het resterende lauwwarme appelsap laten smelten. Beetje bij beetje voeg je het onzelievevrouwebedstro-sap er aan toe.Giet het gerecht in een schaal en plaats deze enige uren in de koelkast.

Lekker met vanillesaus!

Maitrank

Maitrank of meidrank is een aperitief op basis van droge wijn, onzelievevrouwebedstro, sinaasappelen en fijne likeur. Het recept is komen overwaaien uit Duitsland van de abdij van Prüm waar het in de 9e eeuw gemaakt werd door de monniken.
Het wordt tijdens de Maitrankfeesten in mei gedronken in België, Duitsland, Luxemburg, Zwitserland en Lotharingen.
Deze ambachtelijke drank wordt al eeuwenlang gemaakt door families uit deze streek. Dat gaat zo ver dat er niet één maar meerdere Maitranks bestaan, want elke familie heeft een eigen recept dat van jaar tot jaar wordt aangepast en verbeterd, al naar gelang de ontwikkeling van de smaak.
Het drankje werd gedronken in de lente om alle winterse kwaal-tjes te genezen. Tegenwoordig wordt Maitrank ook in veel gerechten gebruikt.

Een recept

Voeg toe aan een liter witte wijn: een in schijfjes gesneden si-naasappel, 1 zwarte-bessenblad, 12 takjes net gedroogd (nog niet bloeiend) lievevrouwebedstro en 1 glas cognac.
Laat dit 2 dagen trekken en zeef het.

Medicinaal gebruik

De verse blaadjes zouden pijnstillend zijn en preventief worden gebruikt tegen de pijn van een klap, er vormt zich dan geen bult. Een afkooksel van de hele gedroogde plant werd gebruikt bij huiduitslag en als heet omslag bij leververstoppingen. De plant wordt hiertoe een paar minuten gekookt. Een aftreksel gebruikte men bij menstruatiepijnen, overgangsklachten en baarmoederkrampen.

Overgiet 1 theelepel gedroogd kruid met 1 kopje kokend water en laat dit even trekken. Zeef het en drink 3-4 keer per dag een kopje. Dit aftreksel werd en wordt vooral gebruikt om zijn kalmerende en ontspannende eigenschappen bij slapeloosheid, benauwdheid, duizeligheid, zenuwpijnen en grote nervositeit.

De Poolse koning Stanislaw beweerde dat hij zijn uitstekende gezondheid te danken had aan het dagelijkse kopje lievevrouwebedstrothee.

Gebruik lievevrouwebedstro wel met mate, de cumarine bevat bloedverdunnende eigenschappen. Het kan bij inname onder andere leverschade, nierschade en hoofdpijn veroorzaken.

Planten van de maand

Meer planten

Reeds eerder verschenen in deze serie:

Naam	Latijnse naam
Akkervergeet-mij-nietje	Myosotis arvensis
Berk	Betula
Bernagie	Borago officinalis
Bosaardbei	Fragaria vesca
Brandnetel	Urtica dioica
Citroenmelisse	Melissa officinalis
Daslook	Allium ursinum
Duizendblad	Achillea millefolium
Echte Kamille	Matricaria recutita
Goudsbloem	Calendula officinalis
Grote Engelwortel	Angelica archangelica
Grote Klaproos	Papaver Rhoeas
Hemelsleutel	Sedum telephium
Hop	Humulus lupulus
Hulst	Ilex aquifolium
Jacobsladder	Polemonium caeruleum
Klein hoefblad	Tussilago farfara
Klimop	Hedera Helix
Lavendel	Lavandula angustifolia
Lievevrouwebedstro	Galium odoratum
Madelief	Bellis perennis
Madonnalelie	Lilium candidum
Maretak	Viscum Album L.
Meidoorn	Crataegus oxyacantha
Paardenbloem	Taraxacum officinale
Rozemarijn	Rosmarinus officinalis
Salie	Salvia officinalis
Sleutelbloem	Primula veris
Sneeuwklokje	Galanthus nivalis
Spar	Picea
St. Janskruid	Hypericum perforatum
Thuja	Thuja occidentalis
Toorts	Verbascum thapsus
Vlier	Sambucus nigra
Walnoot	Juglans regia

Oikos

Onder deze naam produceren en verkopen we een hele lijn bad- en massageoliën, douchecrèmes, etherische oliën, eerste hulp producten en tincturen. Vanwege hun bijzondere kwaliteit zijn deze producten inmiddels een begrip.

De producten worden verkocht in onze eigen biologische winkel op het terrein en in onze webshop.

Bezoek onze webshop