Salie - Salvia officinalis

Hieronymus Bock (1498-1554) schreef in zijn kruidenboek: Onder alle kruiden overtroeft nauwelijks een gewas de salie, want ze dient de arts, de kok, kelner, armen en rijken.
Salie wordt al duizenden jaren gebruikt als geneeskruid en keukenkruid. Alleen al de aanwezigheid van salie in de tuin zou de eigenaar een lang leven schenken. Het is een winterharde groenblijver van ca. 70 cm. hoog.
's Zomers verschijnen er lichtpaarse tot blauwe bloemen. De stengel heeft een houtachtige onderkant en het blad is langwerpig ovaal en stoffig grijs van kleur. Na 5 jaar ziet salie er moe en oud uit en wordt dan vervangen.

Herkomst en vindplaats

Inheems op de zonnige hellingen van het Middellandse Zeegebied tot 800 meter hoogte; van daaruit, verderop in Zuid- en Midden-Europa ingeburgerd. Tegenwoordig wordt het over de gehele wereld gekweekt als keuken- tuin- en medicinaal kruid.

Nederlandse namen

Echte salie, blauwe salie, salie, keukensalie, franse thee, heilige thee, heilig kruid, savia, palingkruid, zelve, ezelsoren, saaldje, selft.

Salvia is afkomstig van salvare (redden) of salvere (genezen, in orde zijn). Officinalis betekent uit de apothekerswerkplaats en duidt erop dat salie voorkwam op de officiële lijst van geneeskrachtige planten.

Tandenreiniger

Veel Zwitserse boeren en Bedoeïnen reinigen hun tanden door ze eenvoudigweg in te wrijven met vers salieblad.

Liefdesbetovering

Een recept uit Pommeren:
Neem 3 blaadjes salie en schrijf op het eerste: Adam en Eva, op het tweede: Jezus en Maria en op het laatste blaadje jouw naam en de naam van je aanbedene. Brand deze blaadjes tot pulver en voeg dat toe aan het eten en drinken van de persoon. (Er staat niet bij vermeld welke inkt ze daarvoor gebruikten).

Symbolische betekenis

Verwerk salie in een boeket dat je cadeau doet aan een vriend, het staat voor waardering en vriendschap.

Culinair

Salie werd door de Romeinen al gebruikt om vet eten beter te kunnen verteren.

Het heeft de eigenschap vlees (sneller) mals te maken.
Het is lekker bij varkensvlees en kaasgerechten. Van oudsher wordt het samen met ui in vullingen gebruikt. Het wordt soms gebruikt bij vette vis. (paling).

Saliemelk

Saliemelk is een prima middel voor het slapen gaan. Het werd gedronken na de aardappeloogst, ter afsluiting van de lampegietersavonden in Veenendaal en Jan Salie (het geesteskind van de schrijver en criticus E.J. Potgieter) kreeg het voor zijn zwakke gestel te drinken voor hij naar bed ging om goed te kunnen slapen.
Salie werd gebruikt vanwege zijn kalmerende werking. Jansalie staat voor iemand die door overmatig gebruik van saliemelk geheel futloos is geworden.

Recept:

1 liter melk
5 salie blaadjes
10 gr maïzena
1 el. water
30 gr. suiker

Giet de melk in een pan, doe de salieblaadjes er bij en breng aan de kook.
Laat de pan op een zeer laag vuur (het beste op een vlamverdeler)met het deksel op de pan 1 uur trekken.

Zeef de salieblaadjes uit de melk en maak de maïzena aan met wat water, voeg de maïzena toe aan de melk en breng alles weer aan de kook, roer de suiker door de melk en dien de saliemelk zo warm mogelijk op.

Medicinaal gebruik

De Grieken en Romeinen zagen het als een panacee (een middel tegen alle kwalen).
In de Middeleeuwen werd echte salie als magisch beschouwd om zijn brede werking bij verkoudheden, hoest, astma, insectenbeten, zenuwzwakte, uitblijvende menstruatie, steriliteit, om de spijsvertering te stimuleren, pijn door krampen te verminderen en gassen uit te drijven.
Verder werd salie aangeprezen door o.a. Dioscodorus, Hildegard von Bingen, Dodoens en Culpeper.

Insectenbeten: leg een vers gekneusd blad op de insectenbeet.

Inwendig gebruik:

Salie heeft zweetremmende eigenschappen en wordt toegepast bij overdreven transpiratie, klamme handen, zweetvoeten en nachtelijk zweten tijdens de menopauze. Het werkt samentrekkend en ontstekingswerend waardoor het een prima middel is bij preventie van griep en verkoudheden, bronchitis, mondslijmvliesontsteking, tandvleesontsteking, keelpijn, amandelontsteking, maagwandontsteking, diarree. Het bevordert de menstruatie en door de fyto-oestrogene werking helpt het bij overgangsklachten, hormonaal onevenwicht, onregelmatig bloedverlies, gebrek aan libido en onvruchtbaarheid bij vrouwen en herstel na een miskraam.
Salie wordt uitwendig gebruikt bij mondslijmvliesontsteking, heesheid, keelpijn, kleine wonden, slecht helende wonden, zweren, instectenbeten, eczeem, acne en bij slechte adem.

Let op! Gebruik salie niet als je zwanger bent of borstvoeding geeft. Het remt de borstvoeding.
Gebruik het ook niet bij epilepsie, hoge bloeddruk en maagzweren.

Recept saliethee

Recept om mee te gorgelen bij keelpijn: Overgiet een eetlepel fijngesneden bladeren met twee kopjes kokend water, laat 10 minuten trekken.

Saliethee tegen overmatige transpiratie, nachtelijk zweten, preventie van griep en verkoudheden:
Overgiet een theelepel fijngesneden blad met ¼ liter kokend water en laat 3 minuten trekken. Neem hiervan 3-4 kopjes per dag.

Salie in de tuin

Betekende dat de vrouw de broek aanhad
Was een garantie voor een lang en gezond leven. Waarom zou een mens sterven als hij salie in de tuin heeft?
Wees op voorspoed in zaken en in het huishouden.

Planten van de maand

Meer planten

Reeds eerder verschenen in deze serie:

Naam	Latijnse naam
Akkervergeet-mij-nietje	Myosotis arvensis
Berk	Betula
Bernagie	Borago officinalis
Bosaardbei	Fragaria vesca
Brandnetel	Urtica dioica
Citroenmelisse	Melissa officinalis
Daslook	Allium ursinum
Duizendblad	Achillea millefolium
Echte Kamille	Matricaria recutita
Goudsbloem	Calendula officinalis
Grote Engelwortel	Angelica archangelica
Grote Klaproos	Papaver Rhoeas
Hemelsleutel	Sedum telephium
Hop	Humulus lupulus
Hulst	Ilex aquifolium
Jacobsladder	Polemonium caeruleum
Klein hoefblad	Tussilago farfara
Klimop	Hedera Helix
Lavendel	Lavandula angustifolia
Lievevrouwebedstro	Galium odoratum
Madelief	Bellis perennis
Madonnalelie	Lilium candidum
Maretak	Viscum Album L.
Meidoorn	Crataegus oxyacantha
Paardenbloem	Taraxacum officinale
Rozemarijn	Rosmarinus officinalis
Salie	Salvia officinalis
Sleutelbloem	Primula veris
Sneeuwklokje	Galanthus nivalis
Spar	Picea
St. Janskruid	Hypericum perforatum
Thuja	Thuja occidentalis
Toorts	Verbascum thapsus
Vlier	Sambucus nigra
Walnoot	Juglans regia

Oikos

Onder deze naam produceren en verkopen we een hele lijn bad- en massageoliën, douchecrèmes, etherische oliën, eerste hulp producten en tincturen. Vanwege hun bijzondere kwaliteit zijn deze producten inmiddels een begrip.

De producten worden verkocht in onze eigen biologische winkel op het terrein en in onze webshop.

Bezoek onze webshop