De paardenbloem is een winterharde, overblijvende plant en wordt 5 tot 50 cm. hoog. De plant heeft een sterke diepgroeiende penwortel, die van buiten bruin en van binnen wit is.

De karakteristiek getande bladeren vormen een rozet. Op de holle steel die vanuit het midden van de bladeren komt, staat de bloem, bestaand uit talrijke gele lintbloempjes. De lintbloempjes worden gevolgd door in een bol geplaatste, geribde en spilvormige dopvruchtjes. Deze vruchtjes zijn voorzien van een schermachtige haarkrans en vormen samen de pluizenbol.

De paardenbloem heeft 2 x per jaar een hoofdbloei, rond mei en augustus.

Vindplaats

De plant is vermoedelijk afkomstig uit Centraal-Azië. De paardenbloem heeft zich aanvankelijk verspreid over Europa en Noord-Azië maar komt nu over de hele wereld voor behalve in de tropen.

De paardenbloem komt men tegen op gras- en weiland, op gazons, dijken, braakliggende terreinen en bermen.

Omdat de plant voorzien is van een uniek systeem om zich voort te planten komt men hem op de vreemdste plaatsen tegen, zelfs in knotwilgen of regengoten.

Orakelplant

Kinderen gebruiken de uitgebloeide paardenbloem voor allerlei orakelspelletjes. Als je alle pluizen ineens kunt wegblazen dan ben je een gelukskind en mag je een wens doen.

Om te weten te komen hoeveel jaren je zult leven tel je de pluizen die er op blijven staan als je blaast.

Hoeveel kinderen zul je krijgen? Daar kom je achter door hard te bazen en de achtergebleven zaadpluizen te tellen.

De bloemen worden door kinderen en verliefden gebruikt door één voor één de lintblaadjes uit te trekken, waarbij je hoopt dat het antwoord positief is: ze houdt van me, ze houdt niet van me, ze houdt van me, ...

Poesiealbumversje

De gouden pracht is uitgebloeid
de kleine zonnen zijn vergloeid
in zilveren lantaarntjes glimt
hun licht, voordat het dimt
voordat de wind het alom verwaait
en nieuwe gouden zonnen zaait

Namen

In Nederland kennen we heel veel verschillende namen voor de paardenbloem, zoals: Paardebloem, Pissebloem, Beddenpisser, Melkblom, Molsla, Leeuwentand, Suikerij, Paardesla, Hondesalade, Ganzetongen, Henselbladeren, Papenkruid. De Latijnse naam Taraxacum zou afkomstig zijn van het Griekse taraxis(oogziekten) en akeomai(genezen) dat wijst op het gebruik bij oogaandoeningen. De tekst officinale, duidt op het gebruik in de geneeskunde. De plant heeft een vochtdrijvende werking hetgeen terug te vinden is in namen als: Pissebloem en Beddepisser. Paardebloem wijst er op dat ze graag door paarden worden gegeten en de bladeren nodigen uit tot een naam als Leeuwetand.

Paardebloem -> paardenbloem

Naar de paardenbloem is een bekende uitzondering in de Nederlandse spelling genoemd, de paardebloemregel. Tot de spellingwijziging van 2005 gold dat er geen tussen-n werd geschreven in een samenstelling waarvan het eerste deel een dierennaam is en het tweede deel een plantkundige aanduiding. Paardebloem was het bekendste voorbeeld van die uitzondering, vandaar de paardebloemregel. Uiteindelijk is het toch paardenbloem geworden.

Geschiedenis

Ondanks het feit dat de plant algemeen in Europa voorkomt en uitgesproken medicinale eigenschappen bezit, werd ze in de klassieke oudheid niet of nauwelijks als zodanig gebruikt. De oude Grieken en Romeinen vermeldden de paardenbloem niet in hun kruidenboeken.
Wel zijn er aanwijzingen van het gebruik van paardenbloem uit de Chinese (7e eeuw) en Arabische geneeskunde (10e-11e eeuw). Pas in de 15e eeuw komt de paardenbloem voor in Europese kruidenboeken.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden paardenbloembladeren als voedsel aanbevolen.

De bloemen werden in een lotion gebruikt door vrouwen om een mooie gave huid te krijgen (zie recept).

Hedendaags gebruik

De jonge bladeren bevatten o.a. vitamine B en C en veel mineralen, en worden verwerkt in sla en als onderdeel in bloedreinigende voorjaarskuren.

De plant heeft vanwege het hoge gehalte aan bitterstoffen een eetlustopwekkende werking. De plant kan daarom goed gebruikt worden bij spijsverteringsstoornissen. Ze helpt bij gal- en leverziektes, is bloedzuiverend, galdrijvend, bevordert de hele spijsvertering en is urinedrijvend. Doordat zij het bloed reinigt helpt de paardenbloem ook tegen jeuk, huiduitslag, puisten, jicht en reuma.

Vanwege het hoge gehalte aan inuline is de paardenbloem ook een waardevolle plant voor diabetici.

Maria Treben raadt mensen met suikerziekte aan om dagelijks 10-15 bloemstengels te eten, zolang de paardenbloem bloeit. Was de stengel met de bloem. Verwijder daarna de bloem en eet de stengel langzaam kauwend, op. Mensen die vaak ziek zijn, zich neerslachtig en moe voelen zouden 14 dagen een kuur met bloemstengels moeten doen.

Het paardenbloemblad kan in de salade of soep verwerkt worden. Tip: Meng de fijngesnipperde blaadjes eens door het pannenkoekenbeslag.

Recept huidlotion

Kook een handvol bloemen gedurende 30 minuten in 1 liter water. Zeef en laat afkoelen. Dep s ochtends en s avonds de huid met deze lotion. Bewaar deze lotion in de koelkast.

Paardenbloemkoffie

Was de wortels goed. Snij ze in plakjes en rooster ze langzaam in een matig hete oven. Maal de blokjes na het roosteren en bewaar in een goed afgesloten bus.

Giet op 1-2 eetlepels poeder langzaam ¼ liter kokend water.

Geheim recept

Het geheime recept van de paardenbloemstroop die in de winkel van ECOlonie wordt verkocht. (Niet verder vertellen)

Doe 4 handen vol paardenbloemen in een pan en overgiet deze met 1 liter koud water. Breng aan de kook, neem de pan van het vuur en laat dit een nacht staan. Giet de volgende dag alles door een zeef, laat alles goed uitlekken en pers de bloemen goed uit. Voeg een kilo ruwe rietsuiker en een halve citroen in schijfjes toe (indien bespoten, dan zonder schil). Roer alles goed door elkaar. Zet de pan zonder deksel op het vuur, gebruik de laagste vlam. Laat het water verdampen zonder te koken. Laat de massa tussendoor een keer of twee afkoelen om te kijken of de stroop al dik genoeg is.

Deze stroop wordt ook wel paardenbloemhoning genoemd. Het smaakt heerlijk op de boterham, pannenkoek of toetje.


Planten van de maand

Meer planten

Reeds eerder verschenen in deze serie:

Naam Latijnse naam
Akkervergeet-mij-nietje Myosotis arvensis
Berk Betula
Bernagie Borago officinalis
Bosaardbei Fragaria vesca
Brandnetel Urtica dioica
Citroenmelisse Melissa officinalis
Daslook Allium ursinum
Duizendblad Achillea millefolium
Echte Kamille Matricaria recutita
Goudsbloem Calendula officinalis
Grote Engelwortel Angelica archangelica
Grote Klaproos Papaver Rhoeas
Hemelsleutel Sedum telephium
Hop Humulus lupulus
Hulst Ilex aquifolium
Jacobsladder Polemonium caeruleum
Klein hoefblad Tussilago farfara
Klimop Hedera Helix
Lavendel Lavandula angustifolia
Lievevrouwebedstro Galium odoratum
Madelief Bellis perennis
Madonnalelie Lilium candidum
Maretak Viscum Album L.
Meidoorn Crataegus oxyacantha
Paardenbloem Taraxacum officinale
Rozemarijn Rosmarinus officinalis
Salie Salvia officinalis
Sleutelbloem Primula veris
Sneeuwklokje Galanthus nivalis
Spar Picea
St. Janskruid Hypericum perforatum
Thuja Thuja occidentalis
Toorts Verbascum thapsus
Vlier Sambucus nigra
Walnoot Juglans regia
Eigentijdse Winkel

Oikos

Onder deze naam produceren en verkopen we een hele lijn bad- en massageoliën, douchecrèmes, etherische oliën, eerste hulp producten en tincturen. Vanwege hun bijzondere kwaliteit zijn deze producten inmiddels een begrip.

De producten worden verkocht in onze eigen biologische winkel op het terrein en in onze webshop.

Bezoek onze webshop